Beste lezers van Eikonikon,
Allereerst wensen we u een gezond en gelukkig nieuwjaar toe. Helaas ontvangt u het kerstnummer door een samenloop van omstandigheden later dan gebruikelijk. Het nieuwe, extra dikke nummer zal naar verwachting de tweede week van januari bij u op de mat vallen.
Het is weer Kerstmis! “Het Woord is vlees geworden en het heeft onder ons gewoond” lezen we bij Johannes (Joh 1:14). Het mensgeworden Woord van God is geen abstractie, geen filosofische logos: het spreekt tot ons in onze taal, het neemt deel aan het leven, het lijden en het lot van ieder van ons. En daardoor worden wij opgenomen in Gods liefde en natuur. Een van de Griekse kerkvaders, Athanasius van Alexandrië, vergelijkt de menswording van Christus met de restauratie van een oude beschadigde icoon: “Om een beeld dat beschadigd is in hetzelfde materiaal te herstellen, is het nodig dat hij wiens afbeelding erop staat, opnieuw komt. Want het materiaal wordt niet weggeworpen, het portret wordt er opnieuw op geschilderd. Zo ook kwam de alheilige Zoon van de Vader, die het beeld is van de Vader, naar onze wereld om de mens te vernieuwen die naar zijn beeld geschapen was”. Kortom: “Hij werd mens, opdat wij god zouden worden” (De Incarnatione 14 en 54). Om dat uiteindelijke doel te bereiken moeten we dus eerst zelf opnieuw écht mens worden, naar Zijn beeld en gelijkenis. En dat is een lange weg… Dat zien we pas als we om ons heen kijken, naar wat er vandaag in de wereld gebeurt. We moeten tot inkeer komen, het ware gelaat van Christus zoeken en “restaureren” in iedere medemens, zoals Hij het ons heeft voorgeleefd. Dit kunnen we niet zonder Hem, en daarom is Hij gekomen.
Ook iconen schilderen en aanschouwen is daartoe een weg. Het is niet zomaar wat knutselen. Het is voortdurend Gods gelaat zoeken in onszelf, in de anderen, in de kleinste dingen van de schepping. Het is Zijn gelaat en Zijn kijk op ons weten rusten.
In dit kerstnummer van Eikonikon ontdekken we ook de menselijke kant van Jezus’ geboorte: zijn eerste kinderbadje, zijn vlucht naar Egypte, zijn medeleven met de kleine Nathanaël tijdens de kindermoord van Herodes; we zien hoe de grot van Kerstmis het graf van Jezus reeds aankondigt, hoe de kleuren wit en zwart ons helpen om de verrijzenis én de overwinning op de dood in één icoon te verenigen. We leren zelfs hoe zingende kerstengelen ons kerstfeest komen opluisteren. Al het andere in dit nieuwe nummer laten we u zelf ontdekken. Een zalig kerstfeest gewenst aan al onze trouwe lezers!
De redactie