Namens de redactie en het bestuur van Stichting Eikonikon
Onze gewaardeerde collega-redactielid Cees Bartels o.carm (1943-2014) is zondagmiddag 28 september vrij plotseling overleden. Wij hebben Cees leren kennen als een integer en toegewijd mens, met liefde voor zijn naaste. Toen hij vernam dat hij ernstig ziek was, nam hij weekeindeverlof uit het ziekenhuis om zijn vijftigjarig jubileum als carmeliet met anderen te kunnen vieren. In zijn laatste mail aan ons heeft hij ons getroost met de woorden, dat hij er rustig onder was. We zullen hem zeer missen. Namens de redactie en het bestuur van de Stichting Eikonikon condoleren we zijn familie, ordegenoten en bekenden oprecht met het verlies.
Voor het julinummer van dit jaar – Eikonikon 123 – schreef Cees nog een artikel over ikonen van de Moeder Gods van de Karmel. Zijn prachtige ikoon van S. Juan de la Cruz en een door Cees vertaald gedicht van deze Spaanse heilige is gepubliceerd op de achterzijde van Eikonikon 114.
Cees was spaans letterkundige, vertaler, tevens filosoof, theoloog, priester en ikonenschilder. Jarenlang begeleidde hij groepen in ikoonschilderen in zijn Karmelklooster in Amstelveen alsook elders in het land. Van een van zijn leerlingen in Amstelveen, kregen wij het volgende In Memoriam toegezonden.
Voor alle andere reacties en condoleances van abonnees willen we u hartelijk danken. Dat, en de ontmoeting met Cees’ familie en vrienden, heeft ons door de moeilijkste uren vlak na zijn overlijden heen geholpen. Cees zelf heeft laten weten wat hij het belangrijkste vond in het leven. Zijn levensmotto was: Heb uw naaste lief.
In Memoriam Cees Bartels: Impressie van zijn cursussen ikoonschilderen
Clemens Staphorst
Ieder jaar verzorgde Cees schildercursussen in het kader van de spiritualiteit in de
Karmelcentra. Het ging erom dat je mediteerde met je ikoon. De details van het ikoonschilderen werden gaandeweg duidelijk gemaakt en geleerd. We zijn amateurs, maar we doen het zo goed mogelijk was zijn vaste credo. Tijdens de les werden ook de bijbehorende stukken uit de schrift gelezen en de stilte werd alleen onderbroken door de muziek van orthodoxe liturgie.
Cees verzorgde werkelijk alles. In augustus was hij altijd druk doende de benodigde planken te bekrijten en te schuren. Tijdens de lessen waren alle kleuren pigmenten, de eitempera, het goud voor de nimbus, de voorbeelden en al het hulpmateriaal aanwezig. Ook voor ieder een steunbalkje en mengschaaltjes. Afhankelijk van het niveau werd je geholpen om de ikoon zo goed mogelijk te realiseren. Cees schilderde volgens de Grieks/ Kretensische stijl en hield van de mediterrane kleuren.
De lessen van Cees waren heel populair en enige jaren geleden was er zelfs een wachtlijst voor. Zelf schilderde hij ook mee en een van de door hem zelf gemaakte ikonen was die van zijn mede Karmeliet Titus Brandsma. Behalve in Amstelveen verzorgde hij ok lessen in Dordrecht, Boxtel en andere Karmelcentra.
Het hoogtepunt van elk jaar was de ikoonwijding door Cees op de 5e zondag na Pasen ook wel ‘zondag van de oosterse kerken’ genoemd. Het koor zingt dan de mis van Johannes Chrysostomos. Cees zorgde ervoor dat alle gemaakte ikonen vooraf door hemzelf vernist werden en er zo heel goed uit zagen. Trots kon een ieder zijn of haar ikoon na afloop mee naar huis nemen.
Vorig jaar waren bij de verhuizing van het klooster, waar Cees woonde, enige dozen met zijn ikoon materialen verdwenen. Hij was daar zeer ontdaan over. We zouden dit najaar alles weer samen met hem in orde maken. Helaas heeft dat niet zo mogen zijn.
In de afscheidsviering stond de door hem zelf geschilderde ikoon van Elia met de raaf op het altaar. Gelezen werd de bijbehorende tekst uit het eerste boek “Koningen”. Het was een prachtig afscheid.