Terracotta-ikonen zijn unieke ikonen omdat ze maar op twee archeologische plekken gevonden zijn. Namelijk in Tunesië en Macedonië. In Macedonië zijn ze te zien in het Nationaal ikonen museum in Skopje. Ze zijn gevonden in Vinicko Kale (bij de stad Vinica), waar tussen de 4de en 6de eeuw een Romeinse nederzetting gevestigd was. Gezien het feit dat ze uit de 4de eeuw stammen kun je stellen dat het een voorbeeld is van vroeg-Christelijke kunst.
De techniek waarin ze vervaardigd werden, was eenvoudig. In klei werd eerst een ikoon gemodelleerd. Daarvan werd een gipsen mal gemaakt waarin een afgietsel met gietklei werd gemaakt. Dit afgietsel werd gebakken.
Op het hier getoonde velletje postzegels zijn vier verschillende voorstellingen te zien;
- Daniël in de leeuwenkuil
- H. Christofel en H. Georgius
- Josua en Kaleb. De stilstaande zon is uitdrukkelijk aanwezig
- Fabeldier (eenhoorn) waarvan bekend is dat het dier zijn wildheid verliest als het zijn kop in de schoot van een maagd legt.
Behalve bovengenoemde vier voorstellingen, zijn nog ca. 11 overige thema motieven bekend, die echter (nog) niet op postzegel uitgekomen zijn. Het betreft de aartsengel Michaël, het kruis van Constantijn, de soldatenheilige Theodorus, vruchten van het beloofde land. Je zou kunnen zeggen dat de terracotta ikonen iets met strijd, iets met het leger, iets met soldaten, iets met overwinning en triomf van het goede over het kwade te maken hebben.
De opschriften zijn weergegeven in het latijn. In de periode van het ontstaan van deze ikonen lag Macedonië in het Byzantijnse rijk en dat was van de Griekse kerk. Men gaat er daarom vanuit dat deze ikonen, die allemaal ongeveer even groot (32 x 20 x 4cm en 32 x 28 x 4.5cm) zijn, in gebruik waren bij Romeinse soldaten en ze ook door hen mee genomen zijn. Ze zijn waarschijnlijk gebruikt als decoratie van religieuze gebouwen. Mortel op de achterzijde geeft aan dat de reliëfs op wanden waren aangebracht.
Vanaf voorjaar 2011 zijn deze bijzondere ikonen en nog veel meer moois uit Macedonië in het Museum Catharijneconvent in Utrecht te zien.
Door: Hans Vonk